Wywiad: w poszukiwaniu rozmówcy

W rozważaniach na temat przeprowadzania i redagowania wywiadu przyszedł czas na kilka praktycznych wskazówek. A ponieważ pierwszy etap polega na znalezieniu rozmówcy i skontaktowaniu się z nim, proponuję, abyśmy doskonalenie naszego warsztatu zaczęli właśnie od tego. (Zamieszczone tu porady możecie odnieść nie tylko do dziennikarstwa internetowego, ale także do pracy w prasie, radiu czy telewizji.)

Rozmówcę dobieramy w zależności od tego, co chcemy zaprezentować naszym czytelnikom, oraz od rodzaju medium, w którym rezultat naszej pracy zostanie zaprezentowany.

Jeżeli do informacji na temat trwającej budowy kanalizacji chcesz dołączyć krótki wywiad z jednym mieszkańców, nie musi być on ekspertem w tej dziedzinie. Ważne, by mieszkał w okolicy trwających robót i miał do powiedzenia kilka zdań na temat tego, jak trwające prace wpływają na jego życie i jakich efektów oczekuje. Tego typu mini-wywiady mogą być chętnie wykorzystywane przez dziennikarzy obywatelskich i redaktorów mediów lokalnych. Znalezienie rozmówcy nie stanowi problemu, trudniejsze jest jednak przekonanie go do rozmowy – można wszak założyć, że mieszkaniec ulicy, na której budowana jest kanalizacji nie często występuje w mediach, a to czasem rodzi strach w naszych potencjalnych rozmówcach. Sam tego doświadczyłem, gdy zbierałem opinie mieszkańców mojego osiedla do jednego z artykułów. Ważne jest tu nawiązanie jakiejś pozytywnej więzi i zrozumienie dla ewentualnej odmowy.

Nieco więcej zaangażowania wymaga przeprowadzenie wywiadu z kimś znanym (wywiady prezentujące osobowość, poglądy i dokonania) lub ekspertem w jakiejś dziedzinie (wywiady informacyjne). Są one zazwyczaj dłuższe, a kontakt z rozmówcą może być utrudniony. Wyjątkowo pomocne jest tu nasze doświadczenie dziennikarskie i prestiż medium, na rzecz którego pracujemy.

Michał Kaczmarczyk w książce „Gatunki prasowe w praktyce” proponuje sześć kryteriów dobierania rozmówcy:

• kryterium kompetencji
• kryterium funkcji lub stanowiska
• kryterium autorytetu
• kryterium osobowości
• kryterium popularności
• kryterium niezwykłości

Powyższe kryteria można zastosować zarówno do wywiadu informacyjnego, jak i – nazwijmy go – poglądowego. W pierwszym wypadku najpierw ustalamy temat rozmowy (zazwyczaj punktem odniesienia są jakieś aktualne wydarzenia), a dopiero potem dobieramy odpowiedniego rozmówcę. Gdy chcemy napisać o metodach przeciwdziałania świńskiej grypie, wywiad możemy przeprowadzić z wirusologiem. Natomiast w przypadku realizacji wywiadu prezentującego czyjeś przekonania temat rozmowy dobieramy do rozmówcy. Możemy np. zapytać Kazimierę Szczukę o to, dlaczego jej poglądy są tak wyraziste i czy zamierza urzeczywistniać swoje pomysły poprzez pracę w sejmie.

Już wkrótce kolejne wpisy na temat wywiadu. Zapraszam do subskrybowania mojego bloga i kolejnych odwiedzin :)