Typologia blogów – część 3. Treść jako najważniejszy czynnik podziału blogów

W dwóch poprzednich częściach przedstawiłem Wam ciekawy podział blogów firmowych (specjalistycznych) oraz zarysowałem kryteria, w oparciu o które możemy grupować blogi. Dziś bierzemy się za poważną pracę – w niniejszym wpisie zajmiemy się treścią, która w mojej ocenie konstytuuje całe mnóstwo cech bloga i odzwierciedla cel, dla którego dany autor decyduje się na prowadzenie internetowego dziennika.

Wyznacznikiem podziału blogów ze względu na treść może być jej rodzaj, najczęściej podejmowane tematy, rodzaj stosowanej narracji, dominujący gatunek dziennikarski czy przeważający wydźwięk (pozytywny lub negatywny). Jednak ze względów funkcjonalnych dwa pierwsze czynniki uważam za najważniejsze. To nie tylko moje zdanie – wielu innych autorów często brało je (te czynniki) pod uwagę przy klasyfikacji blogów.

Anachroniczne?

Neil Horrocks w 2003 roku (N. Horrocks, 15 Minutes of Fame [w:] Australian NetGuide. Numer z sierpnia 2003 r. Strony 20-27 [cyt za:] A. Clyde. Weblogs and libraries. Oxford 2004. Strona 10.) wymienił pięć rodzajów blogów ze względu na treść oraz przeznaczenie (nawiązując do przedstawionej tu listy czynników będących podstawą do klasyfikacji, poniższą typologię możemy uznać za przykład podziału ze względu na tematykę):

• Blogi zawierające „codzienne przemyślenia” autorów – można je określić także jako blogi pamiętnikowe;
• Blogi zawierające „interesujące materiały”, które autor znalazł w sieci; znaleziskom towarzyszą odnośniki, zazwyczaj z komentarzem;
• Blogi zawierające „komentarze zmuszające do myślenia” – opinie na temat bieżących wydarzeń lub jednego, konkretnego tematu, który jest przedmiotem stałej obserwacji (np. prawa określonej mniejszości);
• Blogi rodzinne, do których dostęp bywa ograniczony tylko do członków rodziny (choć ja użyłbym w tym miejscu słowa „najbliższych”);
• Blogi informacyjne, będące sposobem dzielenia się różnego rodzaju wiadomościami na temat jakiejś społeczności.

Typologię zbliżoną do powyższej w 2001 roku przedstawiła Cindy Curling. W artykule opublikowanym na stronie LLRX.com wyróżniła ona cztery tzw. „blogowe smaki”:

• Blogi zawierające listę wyszukanych, a następnie skomentowanych źródeł i materiałów (ang. the researcher’s list of annotated resources) – opisują czasem nowe zasoby internetu, wskazując, które z nich są warte uwagi;
• Blogi zawierające bardzo zwięzłe wskazówki, w tym odnośniki do interesujących źródeł (ang. the extremely succinct pointer site) – moim zdaniem można uznać je za pierwowzór mikroblogów;
• Dzienniki o charakterze komentatorskim (ang. annotated journal) – są bardziej osobiste, pozwalają bliżej poznać autora i jego poglądy;
• Osobiste pamiętniki (ang. personal diary) – zawierają zapis bieżącego życia autora; w innych typologiach występują jako blogi pamiętnikowe.

Biorąc pod uwagę trendy, takie jak profesjonalizacja blogosfery, rozwój serwisów społecznościowych (które często przejmują funkcję pamiętnika, coraz szersze wykorzystanie multimediów), powyższe typologie wydają się anachroniczne. Typologia blogów jest ciągle żywa – stopniowo ewoluuje, wykorzystując coraz to nowe możliwości, jakie daje internet i komunikacja za jego pośrednictwem.

Powrót do teraźniejszości

Współczesne blogi bazują głównie na gatunkach piśmienniczych. Wyróżnić można też te, których zawartość stanowią niemal wyłącznie zdjęcia czy filmy. Bazując na dorobku teoretyków oraz własnym doświadczeniu proponuję następującą typologię blogów ze względu na dominujący rodzaj treści:

• Blogi tekstowe, zarówno informacyjne (informacyjno-reportażowe), jak również publicystyczne, fachowe oraz literackie;
• Linklogi – blogi, które udostępniają odnośniki do ciekawych treści, nierzadko wraz z komentarzem;
• Fotoblogi – wykorzystywane przez fotografów profesjonalnych i amatorów do zaprezentowania swoich zdjęć; nierzadko prezentują one unikalne spojrzenie autora na otaczający go świat;
• Blogi w formie podcastów audio – ich treść stanową nagrania dźwiękowe oraz muzyka;
• Wideoblogi – ich autorzy jako formę przekazu wykorzystują klipy filmowe.

Powyższy podział w sporej części pokrywa się z typologią zaproponowaną przeze mnie w 2008 roku.

Podaj temat, a powiem Ci, kim jesteś

Przy zakładaniu bloga niemniej ważny jest wybór tematyki – ba, czasem temat determinuje formę przekazu. Należy jednak zauważyć, że o ile blogerzy zazwyczaj „trzymają się” określonego środka wyrazu, o tyle zmiany tematu bywają częstsze. Zwłaszcza początkujący blogerzy poszukując zagadnień, na których chcieliby się skupić, podejmują wiele, czasem bardzo różnych tematów… Jak wspomniałęm wyraźnym trendem jest rosnąca profesjonalizacja, która w tym względzie przejawia się w zawężeniu tematyki.

Stworzenie podziału ze względu na temat, w którym wymienione zostałyby różnorakie zagadnienia poruszane przez blogerów, spowodowałoby zamazanie typologii. Dlatego też proponuję stworzenie typologii o charakterze generalnym, wyróżniającej:

• Blogi informacyjno-reportażowe – dotyczące bieżących wydarzeń; informacje pochodzą albo z mediów komercyjnych albo uzyskiwane są bezpośrednio przez blogera;
• Blogi publicystyczne – komentujące bieżące wydarzenia ze świata polityki, gospodarki, religii i innych sfer życia społecznego;
• Blogi specjalistyczne – zawierają fachową wiedzę (w tym porady) ze ściśle określonej branży; mają zazwyczaj charakter zawodowy;
• Blogi firmowe – są bardzo często podobne do specjalistycznych, przy czym bywają mniej obiektywne: ich celem jest kształtowanie wizerunku firmy lub zwiększanie sprzedaży;
• Blogi polityków – ich celem jest przedstawienie poglądów określonego ugrupowania (rzadziej przekonanie do nich osób negatywnie nastawionych) oraz budowanie relacji z wyborcami;
• Blogi artystyczne, w tym literackie, fotograficzne, malarskie, rysunkowe i muzyczne;
• Blogi rozrywkowe, w tym z komiksami, dowcipami oraz zabawnymi filmami;
• Blogi pamiętnikowe i rodzinne – stanowią zapis życia (w tym przemyśleń i motywów podejmowania decyzji) jednej osoby lub całej rodziny; ich charakter bywa osobisty, choć niektórzy blogerzy umożliwiają dostęp do nich wszystkim internautom.

Nie okryję Ameryki stwierdzeniem, że pewne blogi można zakwalifikować do dwóch i więcej kategorii. Zazwyczaj jednak autorzy konsekwentnie trwają przy określonej grupie typologicznej – ewentualne zmiany tematu nie niosą za sobą wyjścia poza wybraną kategorię.

W kolejnych wpisach przedstawię najważniejsze cechy każdej z wymienionych grup. Przy okazji omawiania blogów tekstowych – ponieważ w ich wypadku ma to największe znaczenie – zostanie przedstawiony podział ze względu na podejmowane przez nie tematy. Zapraszam do ponownych odwiedzin i oferuję kawę, by nikt nie usnął :)